Terug naar overzicht

Ouderen opgelet deze doodnormale medicijnen beïnvloeden mogelijk de rijvaardigheid

Onderzoekers pleiten dan ook voor een grotere bewustwording van de mogelijke gevolgen van bepaalde veelvoorkomende geneesmiddelen voor het autorijden.

Veel ouderen die geregeld bepaalde medicijnen slikken, kruipen ook nog regelmatig achter het stuur. En dat is misschien niet zo’n goede combinatie. Hoe onschuldig een paracetamolletje of ibuprofen ook lijkt, zelfs de meest alledaagse medicijnen kunnen mogelijk de rijvaardigheid van oudere volwassenen hinderen, zo betoogt een nieuwe studie.

Rijvaardigheid
Van sommige medicijnen is al bekend dat ze de rijvaardigheid beïnvloeden. Denk in dit geval aan geneesmiddelen die slaperigheid en verminderde alertheid veroorzaken, wat gevolgen heeft voor je reactievermogen. Ieder jaar vallen er dodelijke verkeersongevallen als gevolg van het gebruik van medicijnen, zo meldt het CBR. Of je mag autorijden met medicijnen, hangt af van het geneesmiddel. In sommige gevallen staat dit op de verpakking aangegeven. Als een medicijn gevaar kan opleveren in het verkeer staat er een gele sticker met de tekst: ‘Dit geneesmiddel kan het reactievermogen verminderen’. Ook kun je de bijsluiter erop na slaan.

Studie
Desondanks zijn ouderen zich wellicht niet altijd bewust van welke medicijnen hun rijvaardigheid beïnvloeden en welke dat niet doen. Om meer te weten te komen over welke specifieke medicijnen nou echt ‘gevaarlijk’ zijn, hebben onderzoekers de kwestie grondig bestudeerd. Ze analyseerden gegevens van 198 mensen van 65 jaar en ouder die geen cognitieve problemen hadden en jaarlijks een rijtest moesten afleggen. En uit de resultaten blijkt dat degenen die bepaalde soorten medicijnen slikten, een verhoogd risico liepen om voor de rijtest te falen.

Doodnormale medicijnen
De onderzoekers ontdekten dat de deelnemers vaker niet slaagden voor de rijtest als ze op doktersvoorschrift twee verschillende soorten antidepressiva, kalmeringsmiddelen of slaapmiddelen, bepaalde ontstekingsremmers (zoals aspirine en ibuprofen) of paracetamol slikten. Wanneer oudere mensen antidepressiva, kalmeringsmiddelen of NSAID’s (niet-steroïdale ontstekingsremmers) gebruikten, hadden ze zelfs bijna drie keer zoveel kans om een onvoldoende of matig cijfer voor de rijtest te halen in vergelijking met degenen die deze medicijnen niet gebruikten. “Dit is zorgwekkend,” zegt onderzoeker David Carr in gesprek met Scientias.nl. “In de meeste gevallen bespreken artsen niet de mogelijke gevaren van autorijden wanneer ze deze medicijnen voorschrijven of aanbevelen. Dit zou een waarschuwing moeten zijn voor zowel patiënten die deze medicijnen nemen als voor artsen die ze voorschrijven. Het is van essentieel belang om de mogelijke impact op het autorijden in overweging te nemen.”

Paracetamol en ibuprofen
Dat je zelfs moet uitkijken met paracetamol en ibuprofen komt misschien als een verrassing. Het is echter belangrijk op te merken dat de onderzoekers geen gegevens hadden over hoeveel van de medicijnen de deelnemers innamen en hoelang ze de medicijnen gebruikten. “We beschikten alleen over informatie over welke medicijnen ze volgens hun eigen verklaringen gedurende een langdurige periode gebruikten,” legt Carr uit. Toch is het niet zo vreemd dat sommige pijnstillers de rijvaardigheid beïnvloeden. “Van NSAID’s (waar ibuprofen onder valt, red.) is bekend dat ze diverse mogelijke ongunstige effecten hebben,” vervolgt Carr. “Ze kunnen bijvoorbeeld duizeligheid, slaperigheid, visuele problemen en concentratieproblemen veroorzaken. En dat kan invloed hebben op het rijvermogen. Bovendien kunnen er wisselwerkingen optreden tussen medicijnen wanneer ze samen met andere geneesmiddelen worden gebruikt.”

Andere oorzaak
Overigens benadrukt Carr dat de resultaten niet noodzakelijkerwijs aantonen dat de medicijnen enkel de oorzaak zijn. Hoewel bepaalde soorten medicijnen in verband gebracht kunnen worden met minder goede rijprestaties, is het in sommige gevallen lastig om rechtstreeks één specifiek medicijn aan verminderde rijvaardigheid te koppelen. “We moeten voorzichtig zijn met het enkel toeschrijven van deze bevindingen aan de medicijnen zelf,” onderstreept Carr. “Het is mogelijk dat de onderliggende aandoening waarvoor het medicijn werd voorgeschreven (zoals pijn of depressie) een rol speelt, of dat er andere medische aandoeningen in het spel zijn. Gewoonlijk maken medicijnen die echt invloed hebben op het rijden mensen slaperig, ze kunnen problemen krijgen met bewegen, ze zien vaag, hun bloeddruk kan dalen, ze kunnen flauwvallen, of ze kunnen moeite hebben met bewegen.”

Cholesterolgehalte
Aan de andere kant hebben medicijnen die worden voorgeschreven om het cholesterolgehalte te verlagen, verrassend genoeg het tegenovergestelde resultaat. Mensen die deze medicijnen slikten, faalden minder vaak voor de rijtest. “We begrijpen niet waarom het gebruik van statines ( een soort medicijn dat wordt gebruikt om het cholesterolgehalte in het bloed te verlagen, red.) een positieve invloed heeft op het autorijden,” aldus Carr. “Eerder onderzoek heeft aangetoond dat bestuurders die consistent statines innamen, een lager risico op auto-ongelukken hadden vergeleken met degenen die dat niet deden. Dat gezegd hebbende vertoonden de mensen die deze medicatie slikten over het algemeen ook gezonder gedrag. Er zijn veel studies geweest die hebben gesuggereerd dat statines beschermende effecten kunnen hebben op cognitieve functies. Dit zou gedurende de looptijd van dit onderzoek een positieve invloed kunnen hebben gehad op het autorijden.”

Met de studie vestigt Carr opnieuw de aandacht op het potentiële risico van het innemen van specifieke medicijnen en de negatieve invloed ervan op het vermogen om veilig te rijden. En dat is een onderwerp dat onze aandacht verdient. Het is belangrijk dat zowel oudere volwassenen als medische professionals zich meer bewust zijn van de mogelijke impact van bepaalde medicijnen op de rijvaardigheid, zo concluderen de onderzoekers. “Praat altijd met je arts of apotheker over of en hoe een nieuw medicijn je rijvaardigheid beïnvloedt,” adviseert Carr. “Daarnaast zou je goed moeten letten op eventuele veranderingen in je alertheid of reactietijd wanneer je met nieuwe medicijnen begint. Meld deze veranderingen altijd aan je arts als ze zich voordoen.”